De Specialist: Risico-inventarisatie en -evaluatie

De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een wettelijke verplichting voor alle bedrijven die werknemers in dienst hebben. Toch zijn ook op dit onderwerp weer heel veel onjuiste verhalen in omloop. Naar aanleiding van de vernieuwing van de RI&E-tool van de Koninklijke Metaalunie, hierbij een artikel waarin ik kort op de achtergrond en praktische werking van de RI&E inga.

De basis van de RI&E is de Arbo­wet die stelt dat elke werkgever er verantwoordelijk voor is dat de werknemers zo min mogelijk risico lopen bij het uitvoeren van hun werk. Vrij logisch, immers je wilt de eigen werknemers in een goede gezondheid en goede conditie houden. Dat is voor elk bedrijf van groot belang.

Hoe doe je dit in de praktijk en vooral hoe ga je om met risico’s die bij het werk (lijken te) horen? Het gaat hier niet om het pamperen van werknemers, maar zorgen dat deze veilig hun werk kunnen uitvoeren. Hiervoor is de RI&E het (wettelijke) instrument. Bij een RI&E inventariseer je alle risico’s die werknemers kunnen lopen, niet alleen in het eigen bedrijf, maar ook als zij op locatie moeten werken. Hierbij wordt dan ook gekeken welke risico’s inderdaad een negatieve invloed hebben op de veiligheid en gezondheid van iedereen in het bedrijf.

Voldoende

Het moeilijkste komt dan volgens veel mensen: ik weet nu alle risico’s, maar hoe ga ik daarmee om? En als ik maatregelen tref, hoe weet ik dat dit voldoende is? Om aan deze vragen tegemoet te komen zijn er meerdere hulpmiddelen voor elke werkgever. De belangrijkste is de zogenaamde branche-RI&E. Dat is een RI&E die specifiek voor een bepaalde branche is ingericht en daar alle potentiële risico’s en de daarbij mogelijke maatregelen noemt. Werkgevers uit die branche kunnen dan snel een compleet overzicht van risico’s krijgen en bepalen welke maatregelen geschikt zijn. Is zo’n branche-RIE met de arbeidsinspectie overlegd en goedgekeurd, dan is zo’n RI&E een wettelijk geldig instrument voor werkgevers uit die branche.

Arbocatalogus

Daarnaast zijn er nog diverse brancheverenigingen die zogenaamde arbocatalogi hebben opgesteld. Daarin zijn bij bepaalde risico’s de werkende maatregelen opgenomen. Als een werkgever een risico heeft geïnventariseerd en niet weet welke maatregelen hij nu moet nemen, kan hij in zo’n arbocatalogus kijken. Zo heeft de vereniging voor verticaal transport een arbocatalogus voor hijsen en heffen opgesteld. Voor de metaalindustrie algemeen is er de website 5xbeter.nl die opgesteld is door werkgeversorganisaties en vakbonden in de metaal. 5xBeter heeft ook nog coaches in dienst die door metaalwerkgevers gratis ingeschakeld kunnen worden. Hun advies heeft ook wettelijke status.

De Koninklijke Metaalunie heeft al jaren geleden een RI&E-portal opgesteld. Hierin is een digitale RI&E opgenomen die zo opgezet is dat bedrijven deze geheel zelf kunnen invullen. Via vragen met uitgebreide toelichting kan ieder bedrijf komen tot een volledige en wettelijk ondersteunde RI&E en de daaruit voortkomende maatregelen. De arbeidsinspectie stelt deze branche-RI&E min of meer verplicht voor metaalbedrijven. Maar omdat het een goed en volledig instrument is, werkt het in de praktijk erg goed.

Bijwerken

Verder is een belangrijk punt dat de Metaalunie deze branche-RI&E ook continu bijwerkt en aanpast aan wijzigingen in de wetgeving op arbogebied. Door regelmatig de RI&E via de portal bij te werken, heeft een bedrijf altijd een wettelijk goedgekeurde en actuele RI&E. In de portal kan ook snel gewerkt worden omdat alle niet gewijzigde informatie gewoon blijft staan. Vanwege de wijzigingen in de wet heeft de Metaalunie dit jaar deze RI&E aangepast. Echter ook de portal is aangepast, dus bedrijven moeten vanaf nu wel in de nieuwe portal gaan werken.

Agressief

Ten slotte nog een lastig punt: veel werkgevers die serieus met RI&E en arbo omgaan, klagen dat werknemers zich niet aan de maatregelen houden en daardoor meer risico lopen dan nodig is. Dat is raar, want de RI&E gaat om veiligheid en gezondheid van de werknemers! Zelf heb ik deze ervaring ook dat werknemers afwijken van maatregelen en soms agressief reageren als ze daarop aangesproken worden. Een lastig verschijnsel omdat de werkgever er verantwoordelijk voor is dat de werknemers zich aan de maatregelen houden. Hier mag wat mij betreft de arbeidsinspectie wat vaker naar kijken. Wat kunt u als werkgever hier tegen doen? Allereerst door continu toezicht te houden en werknemers die ervan afwijken daar direct op aanspreken. Zorg voor een sanctiebeleid voor werknemers die zich niets blijven aantrekken van opmerkingen.

Een belangrijk advies: geef zelf het goede voorbeeld en neem veiligheid altijd serieus. Als de werkgever openlijk twijfelt aan veilig werken, nemen de werknemers het ook niet meer serieus.

Contact over dit onderwerp?
hartgers@pkm.nl of redactie@vraagenaanbod.nl