ArcelorMittal trekt zich terug uit Duitse plannen voor groen staal

De plannen van ArcelorMittal om haar fabrieken in Bremen en Eisenhüttenstadt om te bouwen naar koolstofarme staalproductie gaan voorlopig niet door. Ondanks een toezegging van 1,3 miljard euro aan overheidssteun ziet de staalproducent af van de investering. De energiekosten in Duitsland liggen te hoog, en er is onvoldoende duidelijkheid over het toekomstige energiebeleid om het project verantwoord door te zetten.

De Duitse overheid koppelde de subsidie aan een verplichte bouwstart vóór juni 2025. Die deadline wordt niet gehaald. ArcelorMittal heeft de overheid daarom formeel op de hoogte gesteld van het besluit om de plannen voor een installatie op basis van Direct Reduced Iron (DRI) en elektrische boogovens (EAF) te schrappen.

Het ministerie van Economische Zaken liet weten het besluit te betreuren. Er zijn echter nog geen subsidies uitgekeerd, dus terugvordering is niet aan de orde. De federale steun was onderdeel van een breder pakket van 6,9 miljard euro voor de verduurzaming van de Duitse staalindustrie. Andere projecten, waaronder die van Salzgitter, TKSE (Thyssenkrupp) en Stahl-Holding-Saar, lopen nog wel door.

Energiebeleid werpt schaduw over transitie

ArcelorMittal benadrukt dat de elektriciteitsprijzen in Duitsland hoog zijn, zowel in vergelijking met andere Europese landen als op wereldniveau. ‘De eerste elektrische vlamboogovens worden gebouwd in landen die een concurrerende en voorspelbare elektriciteitsvoorziening kunnen bieden’, stelt het bedrijf, dat onlangs investeerde in een EAF-project in het Franse Duinkerken, waar kernenergie zorgt voor stabielere stroomprijzen.

Daarnaast is er onzekerheid over de beschikbaarheid van groene waterstof als energiebron. De eerdere strategie van de Duitse overheid rekende zwaar op waterstofproductie uit hernieuwbare elektriciteit, maar die ontwikkeling blijft achter. De economische overgang van aardgas naar waterstof verloopt trager dan gehoopt.

Stagnatie in de verduurzaming

Volgens ArcelorMittal is het tempo van de energietransitie te laag om de klimaatdoelen te halen. De staalproducent gaf in april al aan dat het twijfelachtig is of het eigen emissiereductiedoel voor 2030 nog haalbaar is. Wereldwijd zouden de huidige klimaatplannen slechts tien procent emissiereductie opleveren ten opzichte van 2019, waar 28 procent nodig is om onder de twee graden opwarming te blijven.

Daarbij komt dat de Europese staalmarkt kampt met een dalende vraag en een sterke toename van import. Dat ondermijnt de concurrentiepositie van Europese producenten en maakt verduurzaming nog lastiger te financieren.

Oproep aan de Europese politiek

Geert van Poelvoorde, CEO van ArcelorMittal Europe, noemt de situatie ernstig: ‘De Europese staalindustrie staat onder ongekende druk om haar concurrentievermogen te behouden. En dat is nog vóór de extra kosten van verduurzaming.’ Hij pleit voor importbeperkingen op vlakstaal: ‘We moeten import van vlakproducten beperken tot vijftien procent – dat betekent een halvering ten opzichte van het huidige niveau.’

Volgens Van Poelvoorde is er wel toekomst voor staalproductie in Europa, maar dan moet er meer gebeuren dan beleidsvoornemens alleen: ‘Ik blijf ervan overtuigd dat Europa – en Duitsland – een sterke staalindustrie kan behouden, maar dan moet er wel daadkrachtig worden opgetreden.’

ArcelorMittal zegt in gesprek te blijven met de Europese Commissie over onder meer het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) en een gelijk speelveld op de energiemarkt. De voorbereidingen voor de bouw van elektrische boogovens in Bremen en Eisenhüttenstadt gaan door, zodat er kan worden opgeschaald zodra de randvoorwaarden gunstiger zijn.