2 dec. 2021
3 minuten
De Nederlandse industrie laat dit jaar een sterk herstel zien. De productie groeit met een zelden vertoonde 7,5 procent. Het aandeel producenten dat zich in zijn productie belemmerd ziet, komt wel weer in de buurt van het niveau dat direct na het uitbreken van de coronacrisis werd gemeten. De aard van de knelpunten is nu echter heel anders.
De vraaguitval is opgelost, maar materiaalschaarste is inmiddels volgens bijna 26 procent van de industriebedrijven het belangrijkste knelpunt, terwijl dit begin 2020 slechts vijf procent echt dwars zat. Met stip op één staat het personeelstekort. Maar liefst 27 procent ziet dit als grootste obstakel voor groei. Ondanks alle hardnekkige vertragingen en tekorten laat de vraag vanuit zowel binnen- als buitenland een robuuste ontwikkeling zien. Dit biedt zicht op 2,5 procent productiegroei voor 2022.Dit blijkt uit het Vooruitzicht Industrie van ING Research.
De productiebelemmeringen zijn toegenomen
Bijna drie op de vier industrieproducenten meldt productiebelemmeringen. Dit komt weer in de buurt van het aandeel dat direct na het uitbreken van de coronacrisis werd gemeten (4 op 5 producenten). Terwijl gedurende 2020 gemiddeld nog bijna een kwart van de industriebedrijven vraaguitval aanwees als belangrijkste obstakel, is dat percentage gedurende 2021 teruggelopen tot negen procent in het vierde kwartaal. Zo’n laag percentage is sinds het begin van de CBS-meting in 2012 niet eerder voorgekomen.
Personeelsschaarste groter knelpunt dan materiaalschaarste
De materiaal- en onderdelenschaarste is in het vierde kwartaal van 2021 nog altijd een groot probleem. Net als een kwartaal eerder meldt een recordaantal van één op de vier industriebedrijven dat zij daardoor niet aan de klantvraag kan voldoen. Toch is dit niet het grootste knelpunt. Met stip op één staat de personeelsschaarste. Ruim één op de vier bedrijven noemt dit als belangrijkste productiebelemmering.
ING-sectoreconoom Industrie Edse Dantuma: ‘De schaarste aan materiaal en personeel is voor industriebedrijven nijpend en de onzekerheden zijn toegenomen. Toch blijft de vraag ook in 2022 groot en hebben Nederlandse producenten dit jaar aangetoond onder moeilijke omstandigheden te kunnen groeien.’
Industrie sneller gegroeid dan in andere Europese landen
De Nederlandse industrie heeft in de eerste helft van 2021 een vervolg gegeven aan de groeispurt die volgde, nadat de vraaguitval als gevolg van het uitbreken van de coronacrisis van korte duur bleek te zijn. Hoewel de productiekrimp en inhaalgroei in 2020 minder groot was dan gemiddeld in de EU, is in 2021 duidelijk sprake geweest van een bovengemiddelde Nederlandse productiegroei.
Algehele materiaalschaarste ebt geleidelijk weg
Hoewel kritische componenten zoals chips nog lang schaars kunnen blijven, is de verwachting dat de algehele inputschaarste – variërend van basismaterialen als chemicaliën, kunststoffen, metalen en hout tot producten als papier, bouwmaterialen en elektronische componenten – in de loop van 2022 geleidelijk zal verminderen. Productiecapaciteit wordt uitgebreid en industriële afnemers houden met hun producten en processen waar mogelijk aan.
Ook de energieprijzen zullen na de winter waarschijnlijk normaliseren. Energiefutures wijzen op een daling van de marktprijzen in 2022. Grote, energie-intensieve bedrijven als Aldel, Nyrstar en Yara zagen zich eerder genoodzaakt hun productie deels stil te leggen vanwege de hoge energietarieven. Veel andere producenten in de chemie, metaal, papier en kunststof voelen de gevolgen ook aan den lijve, direct of indirect via hogere inkoopprijzen.
Containertarieven liggen, ondanks een kleine correctie, nog altijd op een veelvoud van hun langjarig gemiddelde. De verwachting is dat deze de komende maanden niet sterk zullen dalen, onder meer door aanhoudende vertragingen, krappe capaciteit en sterke vraag. Een geleidelijke verdere daling van dagtarieven lijkt logisch na Chinees Nieuwjaar op 1 februari 2022, wanneer mondiale logistieke ketens de kans krijgen om de opgelopen achterstanden en vertragingen weg te werken. In nieuwe jaarcontracten wordt dit later merkbaar. Rederijen hebben inmiddels fors in capaciteitsuitbreiding geïnvesteerd, maar dit leidt pas vanaf 2023 tot een golf van opgeleverde nieuwe schepen, waardoor verdere normalisering van vervoerskosten in 2022 onwaarschijnlijk is.
Robuuste productvraag uit binnen- en buitenland
De vooruitzichten voor 2022 zijn dan ook behoorlijk rooskleurig. Ondanks alle hardnekkige vertragingen en tekorten laat de vraag vanuit zowel binnen- als buitenland een robuuste ontwikkeling zien. Eén van de oorzaken van alle schaarste is immers de sterk toegenomen productvraag. De onderliggende vraag wordt gestut door optimisme vanwege: 1. de langzaam maar zeker afnemende economische impact van het coronavirus; 2. wereldwijd overheden met herstelpakketten de groei ondersteunen; 3. de grote investeringsbereidheid van bedrijven, bijvoorbeeld in verdere digitalisering en groene technologieën.
