Defensie-industrie steeds belangrijker voor W-Tec

Begin jaren ’70 bouwde de vader van Remco en Marco Winkelhuis een crossmotor met zijspan voor zichzelf. Toen anderen ook wel zo’n voertuig wilden hebben, groeide de hobby uit tot een bloeiend bedrijf. EML (later W-Tec) verkocht motoren met zijspan door heel Europa. Nu, ruim vijftig jaar later, staat het bedrijf opnieuw aan het begin van iets bijzonders: de introductie van de Scorpion – een geavanceerde quad, ontwikkeld voor het Nederlandse leger.

Toen W-Tec wat naamsbekendheid had opgebouwd met crossmotoren met zijspan, kwam vanuit Duitsland de vraag of W-Tec, uit Neede in de Achterhoek, niet ook motoren met zijspan voor op de weg kon leveren. ‘Vooral voor de Duitse markt zijn we toen technisch hoogwaardige zijspannen gaan maken, met gecompliceerde motorfietsombouw en speciale wielen’, vertelt mededirecteur en eigenaar Remco Winkelhuis. Samen met zijn broer Marco, die het technische deel oppakt, leidt hij het bedrijf dat naast zijspannen steeds meer voor de defensie-industrie werkt.

Trike

W-Tec begon op verzoek van de Duitsers met het opbouwen van BMW-motorfietsen met zijspan. Nog steeds is het zo dat als je een motor met zijspan ziet rijden, de kans groot is dat deze in Neede is gebouwd. ‘Toen waren we bijna de enige. En we waren veruit de grootste in Europa. We bouwden steeds verder uit. Met een dealernetwerk over heel Europa, Japan en zelfs wat in Amerika’, zegt hij. Allemaal serieproductie, kleine series. Omdat alles wat je maakt ook gekeurd moet worden om de weg op te mogen, is custom made bijna niet te doen. ‘In de jaren ’80 en ’90 bouwden we wel vijf tot zeven van die voertuigen per week. Dat ging echt heel hard’, herinnert Winkelhuis zich. Toen de consument de motor met zijspan liet staan, waaide er vanuit Amerika een nieuwe trend over: het ombouwen van een motorfiets tot trike. ‘Dat is daar echt een hele grote markt. Vanaf eind jaren ’90 zijn wij dat ook gaan doen. We begonnen met het ombouwen van de Honda Goldwing 1500. Een auto op twee wielen, zoals mijn vader die motor altijd omschreef’, grapt Winkelhuis. En zo ontstond er een shift van zijspannen naar trikes, al maakt het bedrijf nog steeds ook zijspannen onder de merknaam EML.

Bureaucratie

De ontwikkeling van de laatste vijftien jaar is dat de regelgeving en bureaucratie in Europa zo is toegenomen dat de broers Winkelhuis van lieverlee naar een nieuwe afzetmarkt zijn gaan zoeken. ‘Met name alle keuringssystemen die ingericht zijn voor voertuigen. Kleine bedrijven zoals het onze lopen daar gewoon overal mee vast. Toen zijn we er iets bij gaan zoeken wat goed bij ons past. Niet omdat de consument niet kopen wil, maar omdat het in heel veel landen gewoon niet meer lukt om überhaupt te leveren.’ Hij benadrukt dat hij geen probleem heeft om aan de regels te voldoen, maar dat het in zijn tak van sport lastig is om dat aan te tonen. ‘We hebben het over technische zaken als remvertraging, of emissie. Als we een voertuig ombouwen en we willen daarna aantonen dat we aan de regels voldoen, dat moeten we eigenlijk fabrikant worden van het hele voertuig, op papier.’ Hoe anders is dat in de Verenigde Staten, waar je bij wijze van spreken twintig minuten moet wachten op je nieuwe registratie en het is klaar. Ook daar moet je aan de regels voldoen, maar ze gaan het pas controleren na een incident. Dan wordt er gekeken wie aansprakelijk is, de welbekende claimcultuur.

Kleine serieproductie

‘Alle voertuigproducten die we maken, ontwikkelen we ook zelf. Kleine serieproductie op hoogwaardig niveau is heel moeilijk. We maken bijvoorbeeld de remklauwen zelf. Waarom? Omdat exact dezelfde remklauw altijd beschikbaar moet zijn. En als we er vierhonderd bestellen, maar hij zit niet meer in het programma bij de fabrikant omdat de grootste afnemer ze niet meer nodig heeft, dan moeten wij op zoek naar een alternatief met exact dezelfde specificaties in verband met keuringen. Dan loop je telkens weer vast’, legt Winkelhuis uit. Het betekent ook dat ze heel veel kennis in huis hebben om al die componenten zelf te maken. Dat hielp bij het aanboren van nieuwe markten. De werkplaats van W-Tec staat vol met CNC-draai en freesbanken, kantbanken, een lasersnijmachine en een lasrobot. Er wordt gepoedercoat en met de hand gelast. 

Quad

Eigenlijk heel toevallig klopte er iemand aan bij W-Tec met de vraag of ze een quad konden ontwikkelen voor Defensie. ‘Tijdens de Afghanistan-missies werd veel gebruik gemaakt van quads. Dat ging heel goed, alleen voldeden de in de markt beschikbare quads technisch niet. De extreme omstandigheden samen met veel belading. Toen hebben we daar een speciale quad voor ontwikkeld. Eentje die meer gewicht aan kan, en die op diesel rijdt’, omschrijft Winkelhuis. De tactische diesel quad Scorpion met 4-wiel besturingssysteem is helemaal bedacht en ontwikkeld door W-Tec en wordt in de markt gezet via Defenture uit Tiel, dat gespecialiseerd is in defensievoertuigen. De quad bevindt zich nu in de testfase en gaat hopelijk later dit jaar in productie bij Defenture. Dat illustreert ook hoe lang projecten voor Defensie kunnen duren. Het eerste prototype werd al meer dan tien jaar geleden opgeleverd.    

Vector ATTV

‘Door de Scorpion zijn we ook andere werk gaan doen voor Defensie. Allemaal voertuigcomponenten, want dat is waar we goed in zijn. Met name het gewicht speelt tegenwoordig nogal een rol bij moderne defensie voertuigen, dus wij proberen de componenten zo licht mogelijk te houden.’ W-Tec maakt bijvoorbeeld verschillende componenten van de VECTOR ATTV (Air Transportable Tactical Vehicle), een voertuig voor de Nederlandse commando’s van het KCT. Ontworpen, ontwikkeld en getest door Defenture op de veeleisende normen in combinatie met de Nederlandse strijdkrachten. W-Tec maakt differentiëlen speciaal ontwikkeld voor de ATTV, gepantserde deuren, een wapendraai-inrichting (ringmount) in het dak van de Vector, radiohouders en munitiehouders.

Technisch directeur en broer Marco Winkelhuis is verantwoordelijk voor de engineering. ‘Van kinds af aan zat hij met zijn neus in de versnellingsbakken. Toen hij elf was bouwde hij al een crossmotor. Hij zette hem niet alleen in elkaar, hij bouwde hem echt. Hij maakte de onderdelen zelf’, benadrukt Winkelhuis. De eerste order voor het Nederlandse leger gaat later dit jaar in productie. Hopelijk volgen daarna ook andere landen. Mooie business voor W-Tec, dat componenten gaat produceren voor de quad. 

Handelstarieven

Er spelen diverse ontwikkelingen bij het bedrijf en in de wereld waar de ondernemer op moet inspelen. Werken voor Defensie biedt nieuwe mogelijkheden, maar als er een andere (geo)politieke wind gaat waaien, kan dit ook maar zo weer wegvallen. Wat nu direct al onder druk staat is de handel met de Verenigde Staten. Die zou wel eens helemaal kunnen stoppen, nu Trumps handelstarieven van kracht zijn. ‘Voor trikes hebben we de meeste concurrentie in Amerika. Het is überhaupt al moeilijk concurreren daar. Als er dan nog een heffing overheen komt, dan ben je zo goed als kansloos’, vreest hij. ‘De enige concurrentie die we in Europa hebben, wordt geïmporteerd uit Amerika. Daar gaan we dan wellicht weer voordeel van hebben.’ 

Een obstakel voor groei is het tekort aan personeel. ‘We merken dat het wat rustiger is in de metaal. We krijgen veel acquisitie, of we nog werk hebben. Maar ontslagen vallen er niet. Iedereen houdt zijn personeel vast’, ziet Winkelhuis. Er is veel vergrijzing in de metaal, ziet hij ook. Maar W-Tec heeft gelukkig eerder al in jonge mensen geïnvesteerd en heeft momenteel 22 man in dienst. ‘We hopen binnen korte tijd door te groeien naar 25 man. En dan volgend jaar richting de 30. Dan zou binnen de huidige gebouwen nog kunnen.’    

Problematisch

Maar nieuw personeel vinden, dat is toch wel problematisch, ervaart Winkelhuis. Hij is nu op zoek naar onder andere een CNC-frezer en draaier. ‘Maar zoek je iemand die van baan wil wisselen, dan is het echt oorlog. Er wordt met salarissen gegooid en er worden carrières uitgestippeld. De één heeft veel bedrijfsfeestjes, de ander zoveel bedrijfsuitjes.’ In het gebied van Enschede tot Doetinchem, het gebied waar W-Tec personeel zou kunnen werven, vond de ondernemer alleen al 28 CNC-freesvacatures. ‘En het aanbod is nul. Op de opleiding zitten er misschien vijf, veel te weinig. Ik denk dat dit beroepen zijn die nu al goed verdienen, maar in de toekomst nog veel meer gaan verdienen’, schetst hij.

Kun je met automatiseren de situatie verbeteren? ‘Dat helpt. Maar over het algemeen is dat het handling werk.’ De robot belaadt en ontlaadt de machine. Maar de machine is door de mensen geprogrammeerd en ingesteld. ‘We gebruiken robots om ’s avonds en in het weekend door te kunnen werken. Zo kunnen we wat meer uren uit de machine halen.’ Daarnaast is er een lasrobot met twee werkstations actief binnen het bedrijf. Ook bij de productie van de kunststof carrosserie-delen wordt een robot ingezet. 

Technische basis

Met vijftig jaar ervaring in kleine serieproductie, een sterke technische basis en een groeiende rol als defensie-industrie partner, staat W-Tec stevig in een veranderend industrielandschap. Door te investeren in automatisering én jong talent wil het bedrijf blijven innoveren. Ook als wet- en regelgeving, personeelstekorten en geopolitieke spanningen het speelveld uitdagender maken dan ooit.