15 sep. 2022
7 minuten
Kort samengevat ziet de huidige Europese staalmarkt er als volgt uit: uitblijvend herstel van de vraag, nog steeds te hoge voorraden, lage importprijzen, stabiele tot licht stijgende binnenlandse staalprijzen, hogere productiekosten vanwege de steeds hogere energietarieven en toenemende productiebeperkingen bij de staalfabrieken; zo meldt het Novio Staaljournaal van september 2022.
Wat is dan het perspectief voor de staalmarkt? Te beginnen met de capaciteitsbeperkende maatregelen die meer en meer fabrieken hebben of kunnen gaan nemen. Verschillende fabrieken hebben beperkingen in de productie van ruwstaal doorgevoerd. De bedoeling ervan is overduidelijk, namelijk proberen vraag en aanbod meer in balans te krijgen, waardoor een zekere mate van schaarste zou (moeten) ontstaan en als gevolg waarvan een opwaartse prijscorrectie zal kunnen plaatsvinden. De politiek van de staalmakers is niet onbegrijpelijk, want bij het huidige prijsniveau op de Europese binnenmarkt lijden de fabrieken verliezen, waarbij zelfs de hogere energiekosten nog niet eens meegerekend zijn.
Een woordvoerder van ArcelorMittal merkt bijvoorbeeld op dat alleen al begin september, toen Gazprom de gaslevering via Nordstream 1 pijpleiding staakte, de prijs voor gas met dertig procent gestegen zou zijn naar circa 2.500 dollar per duizend kubieke meter. Voor de volledigheid: op de beurs van 1 juni stonden de Gas futures nog op 960 dollar per kubieke meter.
Met andere woorden: ze moeten wel hogere prijzen berekenen en als dat niet gebeurt kan het vaak ook lonender zijn de productieomvang te gaan beperken. Niet produceren leidt dan tot een lager verlies dan wel produceren tegen niet kostendekkende opbrengsten.
Import
Nog steeds wordt er veel staal geïmporteerd tegen lage prijzen en die verstoren natuurlijk de pogingen van de EU-fabrieken om het prijsniveau binnen de EU omhoog te krijgen. ArcelorMittal kondigde onlangs aan prijzen voor levering oktober met vijftig euro en voor levering in de rest van kwartaal vier met nog eens vijftig euro te verhogen. Andere staalmakers proberen dit voorbeeld te volgen, maar zolang de importprijzen laag blijven bestaat er gerede twijfel of die verhoging er ook daadwerkelijk door komt. Inderdaad zagen de prijzen een opwaartse ontwikkeling, maar de vraag is of die blijvend zal zijn, gezien het feit dat de binnenlandse vraag nog steeds achterblijft.
Toch gloort er wellicht een beetje hoop voor de producenten. Ten eerste omdat er signalen zijn, dat de Chinese markt binnenkort een herstel van de vraag zou kunnen gaan zien. De Chinese overheid heeft een tweede plan ter stimulering van de nationale economie gepubliceerd. Nadat ze al in juni een investeringsplan, voor infrastructurele werken en onder andere woningbouw, ter grootte van driehonderd miljard Yuan (ca. $ 44 miljard) bekend maakte, volgde er begin september een tweede injectie voor de economie van gelijke omvang. De regering wil hiermee ook de banken meer ruimte geven voor het verstrekken van kredieten voor investeringen. Totaal zo’n 88 miljard dollar dus, maar critici blijven sceptisch over het effect hiervan. Dit omdat men denkt dat het bedrag voor deze investeringsplannen samengeteld toch te weinig van omvang is om de schade die ontstaan is door de enorm strenge lockdown maatregelen te kunnen compenseren.
Wat anderzijds echter wel een positieve ontwikkeling kan zijn is, dat de grootste Chinese bouwontwikkelaar Evergrande zeer onlangs bekend maakte per 1 oktober de constructie van bijna veertig grote projecten, waar maandenlang een bouwstop op was, te gaan hervatten, wat ongetwijfeld tot meer binnenlands staalverbruik zal gaan leiden en daarmee een positieve impuls zal kunnen zijn voor de prijzen. Merkbaar zal dat echter wellicht pas medio oktober worden, omdat in het begin van die maand China een nationale vakantieperiode heeft, de zogenaamde Golden Week.
Een ander bijzonder voorval zou overigens op korte termijn wel een positief effect op de staalprijzen op de Aziatische markt kunnen hebben en daarmee exportprijzen opwaarts stimuleren. Een van de fabrieken van de Zuid-Koreaanse staalproducent Posco is begin september zwaar beschadigd door een cycloon, waarna er een grote brand op het complex uitbrak. De ruwstaalproductie, gieterijen en walsstraten voor kwartoplaat, warmgewalste coils en draad kwamen daardoor stil te liggen. Naar verluidt zou voor het herstel van deze schade een periode van één tot twee maanden nodig zijn, waardoor het bedrijf naar schatting circa één miljoen ton staal minder zal kunnen produceren. Officiële cijfers werden niet bekend gemaakt, voor zover Noviostal weet.
Toen het nieuws bekend werd veerden onmiddellijk de staalprijzen aldaar op. Zo heeft een vooraanstaande Vietnamese producent al aangekondigd staalprijzen de komende maand te zullen gaan verhogen. In haar bericht hierover verwijst de fabriek naar de problemen die Posco heeft en de naar haar mening hogere prijzen binnen Europa.
Hoge voorraden
De eerdergenoemde achterblijvende behoefte aan staal op de Europese markt wordt deels veroorzaakt door nog immer te hoge voorraden bij de distributeurs, door de maar steeds niet echt herstellende behoefte uit de automobielsector, maar ook door de fors gestegen energieprijzen. Deze laatste ontwikkeling raakt namelijk niet alleen de staalproducenten – en andere zware industrie-, maar ook grote(re) staalverbruikers. Denk hierbij onder andere aan de zware apparatenbouw, maar helaas ook weer aan de fabrikanten van vervoersmiddelen. Na in 2020 het coronavirus, na het sinds begin 2021 en nog steeds voortdurende tekort aan halfgeleiders, na de problemen bij de toelevering van onderdelen als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne in februari 2022, heeft deze sector nu ook te kampen met enorm gestegen gas- en elektriciteitsprijzen. Vanwege de torenhoge energiekosten zijn diverse Duitse producenten inmiddels overgegaan tot werktijdverkorting respectievelijk productiebeperkingen. De Duitse automobielorganisatie VDA heeft daarom al een beroep op de overheid gedaan om met ondersteunende maatregelen te komen. Daarenboven komt dan ook nog de hoge inflatie en de mogelijke recessie, tenminste sommige deskundigen vrezen dat die komen zal.
Dan heeft de Europese Bank (ECB) ter bestrijding van die inflatie onlangs ook nog de rentetarieven fors verhoogd, wat juist een remmend effect zal gaan hebben op de bereidheid tot investeringen. Van de andere kant echter wil Noviostaal daaraan toevoegen, dat het plan van de EU een soort maximumniveau voor de prijzen van elektriciteit in te gaan voeren tot minder zorgen over deze kosten zou kunnen leiden en dat wellicht kan helpen een recessie te voorkomen.
Bodem
Diverse bronnen merken ook op, dat Europese staalmakers momenteel offertes uitbrengen met hogere basisprijzen dan in de voorgaande maand en dat zij bovendien niet of nauwelijks daarover willen onderhandelen. Als men dan toch bereid is de aangeboden prijzen te herzien dan gebeurt dat slechts marginaal. Daarnaast stelt Noviostaal ook vast dat in Zuid-Europa voor verschillende producten op de spotmarkt (licht) hogere prijzen worden genoteerd dan ten noorden van de Alpen en ook dat is erg uitzonderlijk, want normaliter is het andersom. Een terechte conclusie lijkt dan ook te zijn, dat staalprijzen de bodem bereikt hebben en voorzichtig een eerste trede van de trap naar boven genomen hebben.
Tijdelijk stilgelegde productie ruwstaal in de EU
- Duitsland: ArcelorMittal (AM), 2 ovens 2,4 miljoen ton per jaar (mto/jr).
- Frankrijk: AM, 1 oven, capaciteit 1,5 mto/jr.
- Hongarije: Dunaferr, oven 0,6 mto/jr.
- Italië: Arvedi beperkt productie elektro-oven (25%). Capaciteit onbekend
- Italië: Acciaierie d’Italia 1 oven, 2 mto/jr.
- Polen: AM, 1 oven, 2,2 mto/jr.
- Roemenië: AM, 1 oven, 1,1 mto/jr.
- Slowakije: US Steel, 1 oven, 1,2 mto/jr.
- Spanje: AM 2 ovens, w.o. 1 elektro-oven, samen 2,8 mto/jr.
- Tsjechië: Liberty Steel, 1 oven, 1,1 mto/jr.
Autoproductie en – verkoop
In Nederland werden in de maand augustus 9,2 procent meer auto’s verkocht dan in dezelfde maand in 2021. Over de periode januari t/m afgelopen maand bedroeg de verkoop 199.297 stuks, wat een daling van 5,6 procent betekent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
In Duitsland werden ruim 199.000 auto’s afgelopen maand op kenteken gezet, daarmee drie procent meer dan augustus 2021. Over de eerste zeven maanden werd een verkoop bereikt van 1,64 miljoen stuks, een daling van 9,8 procent ten opzichte van 2021.
Frankrijk en België lieten ook betere verkoopcijfers zien van +3,85 procent (bijna 100.000 st.), respectievelijk +7 procent (ca. 29.000 st.).
In India steeg de productie van voertuigen met veertien procent ten opzichte van augustus 2021 en de verkoop zelfs met achttien procent. Deze laatste stijging werd veroorzaakt door de eerder genoemde productieverhoging, waardoor de beschikbaarheid verbeterde en levertijden korter werden.
In Turkije daarentegen werden in totaal 92.625 vervoersmiddelen geproduceerd, wat een daling van dertien procent betekent ten opzichte van augustus 2021, maar het aantal personenauto’s daarvan steeg juist met vijf procent naar ruim 62.500 stuks.
Duitsland (ThyssenKrupp AG)
De Duitse staalproducent ThyssenKrupp kondigde op 8 september aan dat het meer dan twee miljard euro zal gaan investeren in de bouw van zijn eerste directe reductiefabriek voor koolstofarm staal op haar locatie in Duisburg in het Ruhrgebied om de overgang naar green steel productie te versnellen.
Indicatieve basisprijzen
Noviostaal geeft per 15 september 2021 de volgende indicatie voor de circa fabrieks-staalprijzen voor coils en kwartoplaat in euro per ton:
- Warmgewalste coils: 780 – 820
- Koudgewalste coils: 890 – 930
- Sendzimir verz. coils: 935 – 980
- Kwartoplaat: 1120 – 1180
Deze maand stegen de prijzen voor Warmgewalste coils en Koudgewalste coils met 10 en 20 euro per ton. De prijzen voor Sendzimir verzinkte coils en Kwartoplaat daalden met 5 en 30 euro per ton, ten opzichte van de staalprijzen in augustus 2022.
