Groeikansen voor de maakindustrie in 2026 (video)

De maakindustrie staat nationaal en internationaal onder druk. Grondstoffen zijn duur, leveringen onzeker en technisch personeel schaars. Toch ziet ABN AMRO-sectorexpert David Kemps kansen. ‘Wie vooruitdenkt en zijn ketens slim organiseert, kan zelfs nú groeien.’

‘In de industrie draait alles om stabiliteit’, zegt David Kemps, sectorexpert Manufacturing bij ABN AMRO. ‘Bedrijven moeten hun machines minimaal tachtig procent bezet laten draaien om rendabel te zijn. Zodra leveringen haperen of orders wegvallen, verdampen marges. En juist die stabiliteit staat nu onder druk door geopolitieke spanningen en economische onzekerheden.’

Veerkracht als sleutel

Die instabiliteit raakt ondernemers direct: onderdelen komen te laat of helemaal niet, leveranciers voeren plots prijsstijgingen door of leveren mindere kwaliteit. Kemps herinnert zich een machinebouwer die in de coronaperiode miljoenen aan voorraad had, maar niet kon uitleveren door het ontbreken van enkele schakelingen van een paar euro. ‘Dan ondermijnt een detail de hele leverzekerheid en continuïteit.’ Volgens Kemps toont zo’n voorbeeld hoe kwetsbaar de sector is voor zogeheten single points of failure. ‘Een klein component kan de bottleneck worden voor een complete productielijn. Daarom moeten ondernemers veel scherper kijken naar hun afhankelijkheden: niet alleen van leveranciers, maar ook van transport, energie en personeel.’ Om grip te houden, onderscheidt hij vier kwadranten: inkoop en verkoop, korte en lange termijn. ‘Wie in alle vier vooruitdenkt, vergroot zijn veerkracht. En dat is nu cruciaal.’

Groei afgezwakt

Dat de sector onder spanning staat, blijkt ook uit de prognoses. Waar ABN AMRO eerder nog vier procent groei in 2025 voorzag, is dat teruggeschroefd naar één procent. Voor 2026 lijkt herstel naar drie procent mogelijk, mede dankzij defensie-investeringen en aantrekkende bouwproductie. Maar de vooruitzichten blijven fragiel. ‘De handelsoorlog die Donald Trump aanjaagt, remt investeringen in bijvoorbeeld food- en agrimachines’, zegt Kemps. ‘Ook de halfgeleiderindustrie dreigt ontwricht te raken.’ De NEVI Inkoopmanagersindex toont intussen stilvallende exportorders en volgens CBS-cijfers staat het ondernemersvertrouwen op een dieptepunt. Mkb-bedrijven zijn daarbij extra kwetsbaar. ‘Zij worden vaak volledig opgeslokt door de operatie en missen de capaciteit voor scenario’s en risicospreiding’, aldus Kemps.

Kort en lang combineren

De mondiale onrust raakt vooral de inkoopzijde: grillige staalprijzen, schaarse chips en fluctuerende transportkosten. Ondernemers reageerden met kortetermijnoplossingen zoals extra voorraden en meerdere leveranciers. ‘Dat geeft lucht, maar is zelden structureel’, zegt Kemps. Langetermijnstrategieën liggen in nearshoring, samenwerking met stabielere landen of alternatieve grondstoffen. ‘Remanufacturing en recycling zijn pure risicospreiding. Bedrijven die daar nu in investeren, creëren buffers tegen toekomstige schokken.’

Daarbij speelt samenwerking in de keten een steeds grotere rol. Bedrijven zoeken vaker partners op om gezamenlijke inkoopkracht te benutten of om innovatieve materialen sneller naar de markt te brengen. ‘Het oude beeld van een geïsoleerde fabriek die alles zelf regelt, maakt plaats voor netwerken van bedrijven die risico’s delen’, aldus Kemps. Ook de verkoopzijde verandert. Exportafhankelijkheid is riskant nu landen hun industrie beschermen. Op korte termijn helpt spreiding van klanten en regio’s, en scherpere contracten. Op langere termijn wordt local4local belangrijk: productie dichter bij de afzetmarkt. ‘Dat voorkomt heffingen en sluit aan bij het sentiment van lokaal geproduceerde goederen.’ Nieuwe verdienmodellen, zoals onderhoud, training of Product-as-a-Service, zorgen bovendien voor stabielere inkomsten.

Het verschil maken

Toch zijn er bedrijven die in deze turbulentie groeien. Zij onderscheiden zich met strakke organisatie, actuele data en flexibiliteit. ‘Wie ERP koppelt aan voorraad, planning en facturatie, kan snel en op feiten sturen’, zegt Kemps. Daarnaast maken solide afspraken met leveranciers en afnamecontracten met klanten het verschil. ‘En bedrijven die hun risico’s spreiden én een gezonde financiële buffer hebben, staan sterker.’ Wendbaarheid is de rode draad. Digitalisering en automatisering vergroten voorspelbaarheid: AI-checks, digital twins en data-analyse maken productie efficiënter. Duurzaamheid sluit daar naadloos bij aan. ‘Circulair produceren en alternatieve materialen gebruiken is geen luxe meer, maar een randvoorwaarde’, aldus Kemps.

Leren van multinationals

Grote spelers hebben al geleerd hun ketens te spreiden. Parallelle productielijnen, strategische voorraden en contracten met ruimte voor prijsaanpassingen zijn gemeengoed. ‘Wat je ziet bij de groten, is dat ze in elk kwadrant handelingsopties klaar hebben’, zegt Kemps. ‘Ondernemers die alleen naar vandaag kijken, riskeren morgen onderuit te gaan.’ Ook middelgrote bedrijven doen er goed aan een jaarlijks strategieplan op te stellen. ‘Geen dik boekwerk, maar een helder richtpunt. Wie geen richting kiest, wordt geleefd door de waan van de dag.’

Vooruit naar 2030

Digitalisering, duurzaamheid en geopolitieke fragmentatie bepalen de koers voor de komende jaren. Productie komt dichter bij huis, grondstoffenstromen worden kritischer gevolgd en diensten winnen terrein. Maar personeelstekorten en netcongestie blijven remmende factoren. ‘Automatisering helpt, maar zonder jong talent loopt alles vast’, waarschuwt Kemps. Toch is hij optimistisch. ‘Nederlandse maakbedrijven zijn vaak toonaangevend en innovatief. Mits ze hun ketens slim organiseren en in elk kwadrant voorbereidingen treffen, kunnen ze de komende jaren een sterke rol spelen.’

Groeikansen in 2026

De maakindustrie staat voor uitdagingen, maar juist nu liggen er kansen. Digitalisering, AI en duurzaamheid kunnen een bedrijf toekomstbestendig maken. In onderstaande video vertelt business banker Melissa Geers waar de groeikansen liggen in 2026.