CPB: ‘BIK heeft beperkt effect’

De tijdelijke invoering van de Baangerelateerde Investeringskorting (BIK) leidt slechts tot een beperkte tijdelijke toename van bedrijfsinvesteringen en daarnaast tot een verschuiving van investeringen in de tijd. Dat is de conclusie van het CPB na een uitgebreide analyse van de maatregel. Als de BIK sterker zou worden gericht op kleine bedrijven, zou dat waarschijnlijk tot een grotere toename van de investeringen leiden.

De werkloosheid zou meer dalen bij een verlaging van werkgeverspremies dan door de BIK, zeker als die verlaging permanent is. Dit blijkt uit de analyse die het Centraal Planbureau (CPB) op verzoek van het ministerie van Financiën heeft uitgevoerd van BIK en verschillende alternatieven regelingen. Een verlaging van de winstbelasting of werkgeverspremies heeft grotere effecten als de verlaging permanent is. Deze maatregelen lijken daarom meer geschikt als structurele hervorming en minder als tijdelijke stimulans voor investeringen.

Een investeringskorting heeft op korte termijn een groter effect als de korting tijdelijk is, omdat bedrijven dan geplande investeringen zullen verschuiven van 2023 naar 2022. Daar staat tegenover dat na afloop van een tijdelijke investeringskorting de werkloosheid iets kan oplopen omdat de productie iets kapitaalintensiever is geworden.

Steunmaatregelen

Het CPB heeft meerdere steunmaatregelen onder de loep genomen. Een regeling voor versnelde afschrijving heeft normaal gesproken vergelijkbare effecten als een investeringskorting, maar tijdens een crisis is zo’n regeling minder effectief. De fiscale verliezen die door een versnelde afschrijving ontstaan, kunnen namelijk minder snel worden verrekend door het bedrijf. Bij de BIK speelt dit niet, omdat de korting wordt verrekend via de loonheffing. Verlaging van de verhuurderheffing heeft alleen een beperkt effect op investeringen in woningen en op huren, en nauwelijks een breder economisch effect.

Vanwege de coronacrisis kan een toename van investeringen lager uitvallen dan de doorrekening van het CPB aangeeft. Dit komt doordat in de doorrekening geen rekening wordt gehouden met een verhoogde onzekerheid bij bedrijven. Bovendien is niet meegenomen dat bedrijven die hard zijn geraakt door de crisis mogelijk minder extra investeren als gevolg van een beperkter fiscaal voordeel dan normaal.

BIK

De BIK biedt bedrijven een korting op de loonheffing als zij in 2021 of 2022 nieuwe investeringen doen. Het investeringsbedrag in een jaar moet minimaal 20.000 euro bedragen. Het kortingspercentage is 3% voor het investeringsbedrag tot 5 mln euro en 2,44% voor het gedeelte daarboven.

De BIK sterker richten op kleine bedrijven kan volgens het CPB door de doelmatigheidsdrempel te verlagen, door een verhoging van het kortingspercentage (voor investeringen tot een bepaalde omvang), een bovengrens voor het investeringsbedrag waarop de korting geldt, of een maximale bedrijfsgrootte voor bedrijven die aanspraak kunnen maken op de regeling.