De Specialist: ‘Personeelsbeheer wordt steeds belangrijker’

Van alle problemen die in de industrie spelen is het tekort aan vakpersoneel een van de grotere problemen. En vermoedelijk ook nog een probleem dat lang gaat voortduren. Het is een combinatie van te weinig instroom in de technische vakken, een al bestaand tekort, hogere eisen aan vakpersoneel en het vertrek van medewerkers vanwege pensioen. Veel bedrijven ervaren belemmeringen bij groei of zelfs bij normale gang van zaken door dit tekort.

Nu worden er al veel oplossingen genoemd, zoals automatiering, aannemen van statushouders, aannemen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt etc. Maar dit zijn of oplossingen voor de langere termijn of ze veroorzaken weer afgeleide problemen zoals taalbarrières, verschil in cultuuropvatting of tekort aan benodigd vakmanschap.

Zelf ben ik van mening dat vooral voor de Nederlandse industrie automatisering / robotisering en digitalisering de oplossing is. Maar dat is dan een oplossing voor de middellange en lange termijn. En daarbij komt ook dat juist bij deze oplossing er weer behoefte is aan extra goed opgeleide vakmensen. Kortom, op korte termijn is het geen oplossing, hoewel er wel nu mee gestart moet worden.

Wat echter zeer veel bedrijven vergeten is dat zij al personeel hebben. Daar valt veel meer uit te halen dan bedrijven nu doen. Al eerder heb ik geschreven dat veel bedrijven hun personeel uitsluitend als kostenpost zien en het personeel zelfs ronduit slecht behandelen. Als ik met mensen uit de metaal spreek, hoor ik zeer vaak ongenoegen over hun werkgever, terwijl men eigenlijk graag zijn vak goed wil uitoefenen.

Hoe dan wel? In feite heel simpel: begin uw personeel te behandelen zoals u zelf behandeld wilt worden. Ook personeel wil erkenning en zekerheid en ook de mogelijkheid om in een prettige sfeer hun vak optimaal uit te oefenen. Geef personeel ook uw vertrouwen. Uiteraard ken ik ook diverse voorbeelden van personeel dat niet werkt, slecht werkt, onterecht ziek is etc., maar na onderzoek blijkt dan vaak dat deze medewerkers ook slecht aangestuurd worden. Geef iemand wantrouwen en diegene zal daarop ook gaan reageren.

Goed en leuk hoor ik ondernemers denken, maar ik heb tekort aan vakpersoneel. Dat is niet op te lossen met alleen een goede omgang met het personeel. Er zijn op hoofdlijnen twee oplossingen om meer uit bestaand personeel te halen. Dat zijn ten eerste de lean manufacturing technieken en QRM. En ten tweede is dat interne kennisoverdracht.

Als eerste lean en QRM. Dit zijn ondertussen best bekende technieken, maar ik merk er in de bedrijven nog te weinig van. Maar een juist ingezette lean techniek kan zorgen dat uit een bestaande organisatie veel meer omzet gehaald kan worden, terwijl de medewerkers veel prettiger gaan werken. Vooral QRM kan bijzonder goede en grote verbeteringen opleveren. Wel merk ik nog dat veel bedrijven opzien tegen de grote veranderingen in de organisatie die QRM kan vragen. Maar bij grote problemen horen ook grote oplossingen.

Ten tweede is daar interne kennisoverdracht. Dit principe is gebaseerd op het punt dat niet alle werkzaamheden door een expert hoeven te worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld kan een CNC machine door een expert geprogrammeerd en ingesteld worden, waarna een uitzendkracht de serie kan produceren door inleggen materiaal en uithalen product. Eén enkele CNC vakman kan dan meerdere CNC machines aan het werk houden door ondersteuning van matig opgeleid personeel als ondersteuning.

Uiteraard moet het werk dit principe wel toelaten. Bij enkelstuksproductie, speciaalmachinebouw bijvoorbeeld zal dit principe niet makkelijk ingevoerd gaan worden. Maar toch blijkt telkens weer bij onderzoek dat alle werk te splitsen is in hoog vakmanschap en eenvoudiger taken. Door een goede arbeidsverdeling tussen het personeel is dan meer omzet te halen.

Nog twee aanvullende zaken. Door crosstraining kan men intern met lage kosten het bestaande personeel op een hoger kennisniveau brengen. Hierbij draagt de vakman binnen het bedrijf zijn kennis aan collega’s intern over. Hierbij worden deze collega’s in staat gesteld ingewikkelder taken uit te voeren. Zij hoeven geen vakman te worden, maar kunnen wel op een hoger niveau werken.

Dan nog de mogelijkheid van verschoven dienstroosters. Binnen de metaal CAO is het mogelijk om verschoven roosters te draaien zonder aanvullende looncomponenten. Zo kan men 4 dagen van 10 uur gaan werken i.p.v. 5 dagen van 8 uur. Het voordeel voor een bedrijf bestaat er in dat door het verschuiven van de diverse roosters over de weekdagen er een langere bezetting per dag gaat ontstaan. In dit voorbeeld kunnen machines dan 5 dagen van 10 uur produceren. De ervaring leert dat medewerkers dit aanvankelijk niet zien zitten, maar als het is ingevoerd is iedereen er blij mee. Men krijgt namelijk bij gelijk loon een lang weekend.

Het is duidelijk dat er bij personeelsgebrek meerdere methoden zijn, die ook naast elkaar te gebruiken zijn, om meer uit de bestaande organisatie te halen. Wel zal men goed moeten onderzoeken wat wel en wat niet mogelijk is. En vooral dit goed met het personeel te bespreken en hun mee te laten denken. Personeelsbeheer is niet iets om aan iemand van HR uit te besteden, maar is een belangrijke zaak voor de directie. Personeel is geen kostenpost, maar een prima middel om omzet en winst te maken. Maak gebruik van die mogelijkheden!