Smart Factory: de oplossing voor nijpend personeelstekort

Meer output creëren met hetzelfde aantal mensen of zelfs met minder mensen, foutloos werken en nog flexibeler werken. Dit zijn heden ten dage veel gehoorde eisen in de metaalverwerkende industrie en dat terwijl het alsmaar lastiger wordt om goed opgeleid personeel te vinden.

Toepassingen van Smart Industry in een Smart Factory lijken dé oplossing te zijn om het aantal handmatige handelingen fors terug te dringen, meetrapporten automatisch te genereren en data automatisch over te seinen van de ene naar de andere machine.

In dit artikel een gesprek hierover met Anne-Roos Woolderink, area manager bij Bystronic en Rard Metz, programmamanager Smart Industry en adviseur Teqnow bij Koninklijke Metaalunie.

‘De spreiding onder de metaalverwerkende bedrijven die wel en niet serieus met een ERP-systeem bezig zijn is groot. Pas als de overgang naar gestructureerd informatieverkeer in bijvoorbeeld een ERP-systeem is gemaakt, kunnen voorzichtige stappen worden gezet op weg naar een Smart Factory’, aldus Metz. Naar schatting is momenteel zo’n twintig procent van de ruim 20.000 producerende en/of reparerende leden van Koninklijke Metaalunie en de FME actief bezig met het onderwerp ‘Smart Factory’. Voor veel andere bedrijven in de sector is het vooralsnog een containerbegrip. Omdat Smart Industry voor veel bedrijven mogelijk dé oplossing kan zijn voor hun nijpende personeelstekort organiseert Teqnow, de technisch dienstverlener van Metaalunie, zogeheten regionale ‘productiviteitskringen’ ofwel thema-bijeenkomsten bij lid-bedrijven op locatie. De eerste bijeenkomst had als thema: ‘Goed voorbereid is het halve werk’. Door deze bijeenkomsten helpt Metaalunie haar leden om stapsgewijs hun productieproces onder de loep te nemen. Zo wordt nagedacht over het type klant dat een bedrijf heeft (repeterende klanten of maatwerk-klanten), hoe hun productiesysteem in elkaar zit, hoe de werkvoorbereiding is georganiseerd, hoe het tekenpakket eruit ziet en of er al gewerkt wordt met productconfiguratoren. Door gezamenlijk hier over na te denken, kunnen de deelnemende lid-bedrijven voor zichzelf een startstrategie maken. Als de startstrategie is bepaald, dan kan in een volgende sessie worden nagedacht over stappen om zo’n productieproces flexibeler te maken en datastromen beter te organiseren. Als in kaart is gebracht wat bedrijven precies willen en zij dus instapklaar zijn, dan kan zo’n organisatie naar een bedrijf als Bystronic Benelux om te praten over de aanschaf van de juiste machines.

Omdenken

Woolderink vult aan: ‘Hoewel Smart Factory zeker een antwoord kan zijn op een nijpend personeelstekort, is het essentieel om medewerkers eerst goed op te leiden en bekend te maken met de systemen en te leren omdenken. Dit om overinvesteren tegen te gaan. Een voorbeeld ter illustratie: in geval van Smart Factory is het belangrijk te bedenken hoe een sorteerunit zoveel mogelijk producten kan sorteren, zodat de installatie zo min mogelijk stilstaat, in plaats van hoe kan zo efficiënt mogelijk genest worden. Hoewel dat zeker in onze branche wellicht een vreemde gedachtegang is, is de eerste insteek onderaan de streep financieel vaak veel aantrekkelijker. Om mensen op deze wijze te laten omdenken, zijn goede trainingen absoluut noodzakelijk. Als system integrator helpt Bystronic bedrijven om bij een traject als Smart Factory te kijken naar het grotere plaatje. Wat is de snelste weg om een zo hoog mogelijke output te genereren, hoe kunnen processen vervolgens worden geïntegreerd en op welke wijze kan dus het snelste geld worden verdiend.’

Kennis in machines

‘Smart Factory is zeker niet alleen bedoeld voor grotere ondernemingen. Ook kleinere bedrijven kunnen hier mee aan de slag’, antwoordt Woolderink.  ‘Automatiseren en digitaliseren wordt namelijk steeds toegankelijker. Tegenwoordig hoef je geen ervaren kantbank-expert meer te zijn om een kantbank te programmeren. Deze processen zijn namelijk de laatste jaren sterk vereenvoudigd en de benodigde kennis zit steeds meer in de systemen zelf. Zo kunnen voortaan las- en robotgegevens automatisch uit STEP-files worden gehaald en regelt de machine zichzelf in na het invoeren van de gewenste bewerking. Op deze manier kunnen processen dus aanmerkelijk efficiënter, slimmer en sneller worden ingeregeld en makkelijker worden bijgestuurd indien noodzakelijk, zelfs bij kleinere opdrachten.’

Smart Makers Academy

Om mkb-maakbedrijven te ondersteunen op weg naar verdergaande automatisering, digitalisering en uiteindelijk Smart Industry is Metaalunie momenteel betrokken bij de oprichting van de Smart Makers Academy. Via het tekenen van een metrolijn waar de stations de leermodulen vormen kan een leerpad voor het hele bedrijf en haar medewerkers in één keer in kaart worden gebracht. Dit initiatief is onderdeel van de Nederlandse Smart Industry schaalsprong-agenda 2022-2026 en ‘European Digital Innovation hubs’ die in vijf regio’s actief zijn. Met Smart Industry wordt samen met de EDIH’s door Koninklijke Metaalunie, FME, TNO, regio’s en het Ministerie van Economische zaken met hulp van de KvK en Platform Talent voor Technologie (PTVT) hard gewerkt om in publiek-private samenwerkingen kennis- en skillprogramma’s te ontsluiten om bedrijven op weg te helpen naar betere verdienmodellen, meer innovatiekracht, strategische autonomie en dus een toekomstbestendiger bedrijf. Metz vertelt: ‘Eén van die activiteiten is dus de Smart Makers Academy. Het sterke aan de Smart Makers Academy is dat niet iedereen hetzelfde hoeft te leren om een bepaald einddoel te bereiken. Afhankelijk van het startniveau kan iedereen op een ander niveau (lees: station in de metafoor van een metrolijn) beginnen. Om het juiste startniveau te bepalen worden de bedrijven in het begin een keer bij elkaar gezet. Daarna wordt per bedrijf nagegaan welke opleiders, in de regio of landelijk, het beste kunnen worden ingezet om het gewenste einddoel te behalen. Sinds twee jaar draaien er al zes pilots in Nederland, waaraan inmiddels zo’n honderd bedrijven deelnemen. Zodra een deelnemer een module heeft afgerond, wordt een certificaat uitgereikt. In het najaar van 2023 start op het gebied van Smart Industry bij de Smartmakers Academy de ‘12 procent challenge’. In tien sessies gaan deelnemers dan aan de slag met digitalisering in hun bedrijf. Ze krijgen dan meer inzicht in de kansen en ‘quick wins’ en per bedrijf wordt een routekaart gemaakt voor het implementeren van de kansen die inzichtelijk zijn gemaakt. Deelname aan de Teqnow productiviteitskringen is natuurlijk ook mogelijk. Hiervoor is deelname geheel kosteloos.’

Smart Industry

‘Zodra bedrijven de bovengenoemde stap hebben gezet op weg naar Smart Factory, dan kan Smart Industry een logisch vervolg zijn. Van Smart Industry is sprake als meerdere fabrieken digitaal met elkaar worden verbonden’, zo legt Metz uit. Het begrip Smart Industry bestaat al sinds 2013, toen in Duitsland ‘Industrie 4.0’ op kwam. In 2014 kregen demissionair minister-president van Nederland Mark Rutte en voormalig bondskanselier van Duitsland Angela Merkel de eerste actie-agenda voor ‘Smart Industry’ uitgereikt op Holland High Tech tijdens de Hannover Messe in dat jaar. Initiatiefnemers van die actie-agenda waren onder andere de FME, TNO, de Kamer van Koophandel en het ministerie van Economische Zaken. Enkele jaren later werd Metaalunie uitgenodigd om mee te helpen aan de implementatie-agenda.

Informatie uitwisselen

Metz vervolgt: ‘Een handige tool voor bedrijven die data willen uitwisselen met andere bedrijven in dezelfde of andere branche of in de keten is ‘Smart Connected Supplier Network, kortweg Smart connected’. Dit multichannel platform werkt volledig onafhankelijk van de softwarepakketten die de verschillende bedrijven gebruiken. Met behulp van dit systeem kunnen verschillende ERP-systemen onderling data met elkaar uitwisselen. Door een ERP-systeem van een bedrijf te koppelen aan het ERP-systeem van een leverancier en/of een klant kan het volledige in- en verkoopproces geschieden zonder dat manuele activiteiten hoeven te worden uitgevoerd ofwel teken- en/of productiedata kunnen probleemloos worden uitgewisseld. Het overtikken van inkooporders in het eigen ERP-systeem is dus voortaan overbodig.’

Ten slotte

‘Smart Factory is anno 2023 het antwoord op de veranderende invloeden en het nijpende personeelstekort waarmee bedrijven in onze sector te maken hebben. Steeds vaker krijgen metaalverwerkende bedrijven de vraag om sneller en flexibeler te produceren, sneller te schakelen, enkelstuks of kleinere series te vervaardigen in plaats van grotere batches en meer inzicht in het productieproces te verschaffen op afstand’, aldus Woolderink. Goed te weten is echter dat de overgang naar Smart Factory, of zelfs Dark Factory (nagenoeg onbemand werken), een proces is dat in fasen kan worden uitgevoerd.

Machines verbinden

Woolderink licht toe: ‘Zo kan een bedrijf starten met de automatisering van een losstaande cel (bijvoorbeeld een lasersnijmachine), die in het ERP-netwerk wordt gehangen. Vervolgens wordt het magazijn aan het netwerk gekoppeld en een paar jaar later wordt zo’n productie uitgebreid met bijvoorbeeld een kantbank die in het netwerk wordt gehangen. Stap voor stap wordt de automatiseringsgraad van de fabriek in de loop der jaren op deze wijze verbeterd. Zodra alle losstaande cellen in zo’n fabriek in het ERP-netwerk hangen, kan de stap worden gezet om de machines onderling met elkaar te verbinden, zowel hardware- als softwarematig. Ook hiervoor bestaan weer softwareprogramma’s die dan volautomatisch het complete orderproces van binnenkomst van de order tot verzending kunnen overnemen.’ Metz: ‘Ons advies in deze is: investeren in nieuwe technologie gaande dit proces is prima, maar dan wel overwogen en zeker niet overhaast. Zoek gewoon goed uit wat je echt nodig hebt en laat mensen die al meer ervaring hebben met zo’n proces meedenken. Met Teqnow staan we als Koninklijke Metaalunie voor u klaar.’

Auteur: Henriëtte van Norel