Maakindustrie in tijden van het coronavirus – deel 2

Bij Machinefabriek Boessenkool, Almelo, draait het allemaal nog gewoon door. ‘We zitten vol in de productie en met vrijwel geen ziektemeldingen binnen het personeel.’ Eelco Osse, directeur-eigenaar is wel voorzichtig. ‘We temperaturen de medewerkers ‘s ochtends uit voorzorg wel. Ook nemen we, uiteraard, alle veiligheids- en voorzorgmaatregelen nauwgezet in acht. Bovendien werken de medewerkers die dat kunnen, thuis.’

Vertraging 

‘De orderportefeuille is nog lekker gevuld. Het aanleveren van het materiaal levert wel enige vertraging op, maar daar kunnen we mee leven. Het is nog niet dramatisch. Ik denk dat de staalhandel nog een forse tik krijgt. Waar het nu voor veel bedrijven op aan komt is de liquiditeit en hoe pakken de regelingen van de overheid uit.’ Verder verwacht Osse dat de kapitaalsinvesteringen wel even in de ijskast worden gezet. ‘De ruimte om forse investeringen te doen in machines hebben de ondernemers nu even niet. Maar er valt verder nog weinig over te zeggen. Het is echt afwachten hoe alles rondom het virus verloopt.’

Forse omzetdaling

Foto: Rolf Elling

Anne van der Hulst directeur-eigenaar van Metaalbedrijf Van der Hulst in Meppel zegt het niet heel slecht te hebben. ‘Er zijn maakbedrijven die gewoon de deuren moeten sluiten en dat is bij ons gelukkig nog niet het geval. We hebben in de afgelopen weken wel een omzetdaling gezien van 50 procent. En dat tikt behoorlijk aan. Ik heb dan ook alle mogelijkheden voor de tegemoetkomingen aangevraagd. Zoals de NOW-regeling, de omzetbelasting doorschuiven en de aflossing van het twee jaar geleden aangekochte nieuwe pand, is uitgesteld. Ook heb ik afscheid genomen van drie medewerkers die gedetacheerd waren, en dat ging wel met pijn in mijn hart. Ze werkten alle drie al vrij lang bij ons en we zagen ze ook als ‘gewone’ personeelsleden.’

De medewerkers die thuis kunnen werken, zitten ook thuis. Bovendien heeft een aantal medewerkers vrijaf genomen om zo de overuren op te maken. ‘Zo werken we er hard aan om alle 25 fte’s aan boord te houden.’

Lichtpuntjes

Van der Hulst merkt overigens al enkele lichtpuntjes. ‘Heel voorzichtig zien we dat klanten weer contact opnemen. Zo ook van een klant die drie weken dicht is geweest en nu voorzichtig probeert weer te starten met het hervatten van de productie. Dan staan wij als toeleverancier natuurlijk weer voor deze klant klaar.’

Aan huis gekluisterd

Foto: Rolf Elling

Bij PKM, de adviesclub voor de metaalindustrie, zijn ook alle medewerkers aan huis gekluisterd. Directeur Aad Braal laat weten dat PKM het vooral moet hebben van het geven van advies aan bedrijven en daarvoor moet er wel een bezoek worden afgelegd. ‘Dat gaat nu even niet. Dus hebben we ook voor onze medewerkers werktijdverkorting, vallend onder de NOW-regeling, aangevraagd. Heel bijzonder, maar het kan even niet anders, we zijn afhankelijk van onze adviezen en de bijdrage die de bedrijven hiervoor moeten betalen.’

Wel advies

‘We werken uiteraard wel zo goed als het kan door en doen veel telefonisch advies en overleg.’  Kijkend naar de signalen uit de maakindustrie, stelt Braal vast dat de productie bij de bedrijven nog wel aardig doorloopt. ‘Het is wel afhankelijk van in welke markten je als bedrijf actief bent. Je merkt bovendien wel de onzekerheid en de angst die er is bij de ondernemers, maar dat is ook niet zo vreemd gezien de wereldwijde situatie.’

Aanleverproblemen

PKM-adviseur Paul Hartgers heeft telefonisch veel contact met de maakindustrie. ‘Veel ondernemers zeggen nog niet veel last te hebben en draaien volop door. Dit geldt niet voor toeleveranciers aan de automotive industrie, die stokt behoorlijk. Maar de agrarische sector heeft ook nog voldoende werk. Bedrijven zitten soms te wachten op onderdelen die nu even niet kunnen worden geleverd. En dat moeten de ondernemers wel goed in de gaten houden, de aanlevering van onderdelen die niet komen kan vertraging in de productie opleveren.’ Verder ontvangt Hartgers nog wel diverse aanvragen voor subsidieregelingen, CE-vragen en over de ATEX-explosieveiligheid. ‘Dus er is werk voldoende, alleen nu even vanuit huis.’

Supersnelle machine

Bij machinebouwer en leverancier DMG MORI krijgen orders voor de producenten van medische producten tijdens de coronacrisis de hoogste prioriteit. Zo leverde het bedrijf vanuit de showroom in het Duitse Bielefeld binnen enkele dagen een CTX beta 800 TC aan de Nijdra Group in Middenbeemster. De Nijdra Group ontwikkelt, produceert en monteert fijnmechanische onderdelen en mechatronische modules. Het familiebedrijf levert aan bedrijven uit veel verschillende hightech-industrieën, zoals de halfgeleider- en medische sector. Onder de machines op de werkvloer bij Nijdra zijn zeven werktuigmachines van DMG MORI, waarvan er één moest worden geleverd in de kortst mogelijke tijd met het oog op de wereldwijde corona crisis. ‘Hoogwaardige producten tegen scherpe prijzen met korte levertijden zijn een handelsmerk van ons’, zegt manager Dennis van Dijk. ‘Dit betekent  dat we vaak heel flexibel en snel moeten reageren.’ Het meest recente voorbeeld hiervan is de wereldwijde coronacrisis.

Het coronavirus verspreidt zich zo snel dat gezondheidsdiensten tot het uiterste worden gepusht of zelfs volledig worden overweldigd. ‘Vooral de vraag naar ventilatoren en laboratoriumapparatuur voor het analyseren van bloedmonsters is groter dan ooit tevoren.’ Onderdelen en modules voor deze en andere medische producten maken deel uit van de dagelijkse productie bij Nijdra. ‘Normaal gesproken is medische apparatuur goed voor 40 procent van onze omzet, maar dit is momenteel 65 procent.’ Het is bij ons alle hens aan dek en daarnaast houden we ons aan alle voorzorgsmaatregelen.’

Capaciteit

Foto: Rolf Elling.

Philips Healthcare benaderde Nijdra als reactie op de oproep van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) aan alle fabrikanten van medische apparatuur om hun capaciteiten met het oog op de pandemie te vergroten. Philips Healthcare had voornamelijk behoefte aan componenten voor ventilatoren, monitoren en CT-scanners. ‘Ook wij staan voor de uitdaging om aan deze hoge vraag te voldoen’, legt Van Dijk uit. Ook de leveringen aan het bedrijf Hologic worden opgevoerd. ‘Het Panther Fusion-systeem wordt momenteel gebruikt in laboratoria voor de belangrijke PCR-tests.

Groeimarkten

Aangezien Nijdra voor het grootste deel aan groeimarkten levert, streeft het bedrijf naar voldoende hoge productiecapaciteiten en optimalisatie van productieprocessen. Ook complete verspaning is een hot topic zoals de machines op de werkvloer duidelijk aangeven. Alleen al vijf bewerkingscentra van DMG MORI zijn in bedrijf, waaronder twee vijfassige DMU 65 monoBLOCK- machines met automatisering. Voor wat betreft het draaien gebruikt Nijdra een CTX beta 800 TCmet een automatisering van de staafaanvoer sinds 2017. ‘De tegenspil en de +/- 110 ° B-as met een speciale freesspil maken zeszijdige complete bewerking mogelijk, inclusief ontbramen van de machine’, zegt Van Dijk. ‘Dankzij zijn 120 Nm en 12.000 tpm biedt de compactMaster freesspindel ons de freesprestaties van een bewerkingscentrum. De Y-as met +/- 100 mm maakt ook volledige bewerking van alle zijden van zeer complexe werkstukken mogelijk.’ Tijd is een cruciale factor in de strijd tegen het coronavirus. Dankzij DMG MORI hebben we onze capaciteiten binnen slechts vijf dagen kunnen uitbreiden.

Medische instrumenten

‘We gebruiken de CTX beta 800 TC om verschillende medische instrumenten en onderdelen voor röntgenbuizen te produceren, die zeer hoge oppervlaktekwaliteitsspecificaties hebben.’ Zowel de nauwkeurigheid van het draai-freescentrum als de bediening van de werkstukken zijn hier van cruciaal belang: ‘Enerzijds produceren we in het µm-bereik op de CTX beta 800 TC en anderzijds dragen we altijd handschoenen, reinigen we de onderdelen direct op de machine en verpak ze in speciale zakken.’
Nijdra Group moet voluit gaan voor het tijdig uitleveren van duizend modules voor de apparatuur van het Amerikaanse Hologic waarmee in 24 uur 1.150 molecular diagnostic tests op het SARS-CoV-2-virus gedaan kunnen worden.

Ook bij het toegeleverd krijgen van materiaal is het soms ‘spannend’, aldus Van Dijk. ‘Voor sommige onderdelen hebben wij leveranciers in Italië en hun fabrieken zijn eigenlijk goeddeels gesloten. Met hulp van Philips en Hologic, die mede namens respectievelijk de WHO en de Amerikaanse overheid het belang van ons werk in brieven hebben onderstreept, zijn ze daar toch aan de slag gegaan en krijgen wij geleverd.’ Ook andere klanten helpen de inkopers van Nijdra: ‘Grote partijen die voor ons met hun suppliers contact opnemen opdat ze ons beleveren.’