Onzekerheid laat ondernemers minder investeren

Ruim twintig procent van de ondernemers verwacht in 2021 minder te investeren dan dit jaar, en vijftien procent verwacht juist meer investeringen. Een meerderheid voorziet volgend jaar een toename in omzet en personeel, maar het optimisme is minder groot dan in voorgaande jaren. Ondernemers zijn het vierde kwartaal van 2020 overwegend pessimistisch ingegaan.

Dat blijkt uit de recente Conjunctuurenquête, uitgevoerd door MKB-Nederland en VNO-NCW in samenwerking met het CBS, de Kamers van Koophandel en het Economisch Instituut voor de Bouw. Dit COEN-onderzoek is begin oktober uitgevoerd onder niet-financiële bedrijven met minimaal vijf werknemers. Het is voor het eerst in zeven jaar dat ondernemers minder investeringen voorzien in het volgende jaar dan in het lopende jaar. De belangrijkste redenen daarvoor zijn de onzekerheid en verslechterde buffers bij bedrijven. Over het laatste kwart van dit jaar heerst meer pessimisme onder ondernemers dan het vorige kwartaal. Dit gevoel leeft met name in de horeca.

Thuiswerken

In de enquête is ondernemers ditmaal ook gevraagd of ze structurele veranderingen in de bedrijfsvoering zien, bijvoorbeeld naar aanleiding van de corona-, stikstof- en/of klimaatcrisis. Dertig procent van hen geeft aan dat er meer thuis zal worden gewerkt. Ook wordt opgemerkt dat ondernemers steeds meer online zijn gaan samenwerken. Zestien procent van de ondervraagden meldt dan ook dat investeren in digitalisering het belangrijkste speerpunt is. Ruim vijftien procent noemt verduurzaming als belangrijkste verandering en bijna veertien procent van de ondernemers zet in op een flexibeler personeelsbestand.